فرایند ارزیابیِ عاطفیِ سرعت تغییرات کالبدی در محیط مسکونی از نگاه کاربران بر اساس معیار رضایت‌مندی مطالعه موردی: محله نیاوران

Authors

  • هادی پندار دانشجوی دکترای طراحی شهری دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی- مربی و عضو هیئت علمی گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران.
  • کامران ذکاوت دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی.
Abstract:

طراحی شهری باهدف ارتقاء کیفیت مکان زندگی، توجه ویژه‌ای به روند دگردیسی کالبدی در محیط مسکونی دارد؛ محیط‌هایی که سرعت‌های مختلف تغییرات کالبدی را در دوره‌های دگردیسی تجربه کرده‌اند. ازاین‌رو فهم چرخه‌های ناهماهنگ و متوالیِ ساخت‌وساز در سرعت‌های مختلف در راستای ارزیابیِ کیفیت محیط مسکونی از سوی ساکنین است. هدف پژوهش حاضر دستیابی به چارچوب مفهومی جهت فهم فرایند تجربه، ادراک و ارزیابی ساکنین از تغییرات کالبدی در سرعت‌های مختلف بر اساس معیار رضایت‌مندی است. این پژوهش به‌صورت کیفی و به روش نمونه موردی انجام‌شده و با روش‌های ریخت شناختی، پرسشنامه نیمه ساختاریافته و مصاحبه عمیق جهت گردآوری اطلاعات همراه شد. بر اساس نظرخواهی از ساکنین محله نیاوران و مقایسه نتایج آن با بررسی‌های ریخت شناسانه، سه گروه از کوچه‌ها که سرعت‌های کم، متوسط و بالای تغییرات کالبدی را سپری کردند، به‌عنوان واحدهای مطالعه انتخاب شدند. جامعه آماری پژوهش 38 نفر از ساکنین اصیل بوده اند که بر اساس بازه زمانی 20 ساله به‌عنوان سن بازسازیِ ذهنی در نیاوران، با نمونه گیریِ هدفمند از 6 کوچه با سرعت های کم، متوسط و زیادِ تغییرات کالبدی طی این زمان، انتخاب شدند. مصاحبه عمیق بر اساس پرسش‌های کیفی پژوهش، مبنای گردآوری داده‌ها قرار گرفت. جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها به روش پدیدار نگاری انجام شد. پس از پیاده‌سازی مصاحبه‌ها به روش کدگذاریِ نظری، مقایسه کدها و تشخیص تفاوت‌ها و شباهت‌ها، زمینه‌های اصلی استخراج شدند. با تعیین ساختار تجربه و فضای نتیجه از بررسی زمینه‌های اصلی، ارتباط میان ارزیابی عاطفی و رضایت‌مندی در هر یک از سرعت‌ها تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که تجربه و ارزیابی ساکنین در سرعت‌های مختلف تفاوت‌های معناداری باهم دارند. درجه‌بندیِ تغییرات بر اساس میزان کنترل‌پذیریِ آن‌ها در سرعت کم، ساده‌سازیِ تغییرات و توجه به انطباق باارزش‌های مکانیِ در حال تغییر در سرعت متوسط و نهایتاً تثبیت استانداردهای ذهنی با گسست تدریجی از گذشته و تنظیم سطح انطباق با ابعاد زمانی تغییرات به‌جای ابعاد مکانی در سرعت‌بالا، معیارهای ارزیابیِ ساکنین را شکل دادند. فرایند تنظیم نگرش و درک و تفسیر تغییرات بر اساس تعاملات اجتماعی و پذیرش معانی جدید نیز در سرعت‌های مختلف مشترک و با افزایش سرعت پررنگ‌تر می‌شود. چارچوب مفهومی پژوهش این امکان را برای طراحان و برنامه ریزان شهری فراهم می‌آورد تا به موضوعات واجد اهمیت، از منظر ساکنین جهت سیاست‌گذاری‌ در ابعاد کالبدی محیط‌های مسکونی دست یابند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بازاندیشی در سرعت دگردیسی کالبدی محیط های مسکونی از منظر ساکنین نمونه موردی : محله نیاوران، تهران

چکیده محیط های مسکونی همواره در حال تغییر هستند. تغییر ویژگی های کالبدی و تماس دائمی ساکنین با چرخه های تمام ناشدنیِ ساخت وساز اهمیت ویژه ای در ارزیابی کیفیت محیط مسکونی دارد. با این حال کنترل شدت یعنی نوع و سرعت تغییرات کالبدی در جهت رضایت مندی ساکنین نیز چندان مورد توجه سیاستگذاران ابعاد کالبدی در محلات شهری نبوده است. این امر مستلزم دریافت تجربه ساکنین از شدت تغییرات است که از تحلیل های ریخت ...

full text

بازاندیشی در سرعت دگردیسی کالبدی محیط‌های مسکونی از منظر ساکنین نمونه موردی : محله نیاوران، تهران

چکیده محیط‌های مسکونی همواره در حال تغییر هستند. تغییر ویژگی‌های کالبدی و تماس دائمی ساکنین با چرخه‌های تمام ناشدنیِ ساخت‌وساز اهمیت ویژه‌ای در ارزیابی کیفیت محیط مسکونی دارد. با این حال کنترل شدت یعنی نوع و سرعت تغییرات کالبدی در جهت رضایت‌مندی ساکنین نیز چندان مورد توجه سیاستگذاران ابعاد کالبدی در محلات شهری نبوده است. این امر مستلزم دریافت تجربه ساکنین از شدت تغییرات...

full text

تبیین معیارهای مؤثر بر رضایتمندی ساکنین اصیل از شدت تغییرات کالبدی در محلات با سابقه روستایی ( مطالعه موردی: محله نیاوران، تهران)

محله نیاوران در شمال تهران یکی از محلاتی است که در گذشته نه چندان دور، روستا به‌شمار می‌آمد اما طی سال‌های اخیر متراکم‌سازی و شدت بالای تغییرات کالبدی متأثر از شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، تجربه‌های متفاوتی را برای ساکنین ایجاد کرده است. اگر چه بعد کالبدی و نحوه تغییر آن از موضوعات مورد توجه برنامه‌ریزان و طراحان بوده اما تجربه مستمر ساکنین و ذهنیت آن‌ها به‌عنوان بخشی از واقعیت موجود، چندا...

full text

ارزیابی عوامل مؤثر در ایمنی فضاهای تفریحی برای کودکان (مطالعه موردی: محله نیاوران تهران)

امروزه با رشد شهرنشینی و تحول الگوهای سکونتی شهروندان، کیفیت حضور کودکان در عرصه‌های عمومی و فضاهای تفریحی و تعاملات اجتماعی با گروه‌های هم سن و سال به دلیل کمبود ایمنی این فضاها و افزایش ضریب آسیب‌پذیری در این فضاها تحت تأثیر قرار گرفته و باعث حبس کودکان شهری در محیط خانه شده است و کودک فرصت کمی برای کشف خود و تجربه‌ی محیطی در طبیعت دارد. هدف از این تحقیق ارزیابی عوامل مؤثر در ایمنی فضاهای تفر...

full text

میزان رضایتمندی ساکنان محله نارمک از فضاهای باز و تسهیلات عمومی محیط مسکونی

محله نارمک را می توان محله ای نامید که از ابتدا با هدف ایجاد فضاهای جمعی در کنار تقسیم بندی های مرسوم قطعه های زمین طراحی شده است. اما عدم تغییر تسهیلات عمومی و فضاهای جمعی همزمان با افزایش تراکم در نارمک و تبدیل خانه های تک واحدی به آپارتمان ها می تواند سبب عدم رضایتمندی ساکنان از این عرص ههای عمومی شده و با تبدیل آن ها به مکان هایی پرازدحام و شلوغ و به دور از آرامش، از میزان بهره برداری ساکنا...

full text

ارزیابی کیفیت محیط کالبدی محلات شهری با تاکید بر نقش سرمایه‌های اجتماعی مطالعه موردی محله علیقلی آقا شهر اصفهان

نقش سرمایه‌های اجتماعی در نظام برنامه ریزی ایران مورد غفلت قرار گرفته است. این پژوهش با هدف معطوف کردن نگاه برنامه ریزان به جنبه‌های اجتماعی توسعه و بررسی نظری ارتباط مفهوم سرمایه اجتماعی و کیفیت محیط کالبدی محلات شهری انجام گرفته است. نوع پژوهش کاربردی و از لحاظ زمانی یک تحقیق مقطعی است و روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش محله علیقلی آقا شهر اصفهان است که به نظر می‌...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 17

pages  15- 28

publication date 2016-02-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023